Doanh nghiệp chủ động nguồn nguyên liệu, tận dụng cơ hội về nhu cầu thị trường, đưa mặt hàng xuất khẩu chủ lực cá tra đạt 2,4 tỷ USD, vượt kỷ lục của 3 năm trước.
Xuất khẩu vượt đỉnh ba năm
Theo đánh giá của Bộ NN-PTNT, năm 2022, ngành cá tra nhanh chóng vượt qua khó khăn; các doanh nghiệp đã chủ động được nguồn nguyên liệu, tận dụng cơ hội nhu cầu thế giới tăng tiêu thụ sau dịch.
Từ đó tổ chức sản xuất, chế biến và xuất khẩu hiệu quả, góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu tăng trưởng chung của ngành thủy sản. Xuất khẩu cá tra năm 2022 dự kiến đạt 2,4 tỷ USD, tăng khoảng 70% so với cùng kỳ năm 2021, vượt đỉnh 2018 là 2,26 tỷ USD.
Hai thị trường xuất khẩu cá tra lớn nhất của Việt Nam là Trung Quốc (chiếm 30%) và Mỹ (chiếm 23%). 9 tháng đầu năm nay, Mỹ đã nhập khẩu 104.500 tấn philê cá tra đông lạnh, trị giá 445 triệu USD, tăng 24% về lượng và 91% về trị giá so với cùng kỳ năm ngoái. Giá xuất khẩu bình quân sang Mỹ đạt 4,26 USD/kg, tăng 53% so với cùng kỳ năm 2021. Bên cạnh đó, nhiều thị trường khác có mức tăng trưởng tốt so với cùng kỳ như EU, Thái Lan, Mexico.
Giá xuất khẩu phi lê cá tra sang các thị trường khác tăng bình quân 28-66%. Có thể nói, ngành cá tra đã tận dụng triệt để nhu cầu thị trường sau dịch Covid-19, đặc biệt là cơ hội về giá nên giá trị xuất khẩu vượt trội.
Theo các chuyên gia, dù đã 20 năm tham gia thị trường xuất khẩu nhưng 99% sản phẩm cá tra xuất khẩu là ở phân khúc phi lê và cắt miếng - sản phẩm ở mức sơ khai chế biến, chỉ 1%-2% ở nhóm hàng có giá trị gia tăng cao. bộ phận.
Là địa phương có sản lượng cá tra xuất khẩu lớn nhất cả nước, ông Huỳnh Minh Tuấn, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Tháp cho biết, đến cuối năm 2022, tổng giá trị sản xuất ngành thủy sản của tỉnh đạt 12.831 tỷ đồng. Trong khi đó, ngành cá tra đạt 8.232 tỷ đồng, chiếm 64,1% tổng giá trị sản xuất ngành thủy sản, kim ngạch xuất khẩu thủy sản đạt 985 triệu USD.
Tổng diện tích nuôi là 2.450 ha, trong đó 62% diện tích nuôi của doanh nghiệp, 38% là hộ nuôi cá thể có liên kết đầu vào và liên kết tiêu thụ sản phẩm với các doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh.
Sản lượng hàng năm đạt trên 505.000 tấn, cung cấp trên 92% nguyên liệu cho chế biến xuất khẩu. Tại Đồng Tháp, có 379 vùng nuôi cá tra thương phẩm đã được cấp mã số ao nuôi với diện tích hơn 1.627,6 ha mặt nước, trong đó 661,7 ha của 24 doanh nghiệp nuôi cá tra xuất khẩu và 965,9 của hộ cá thể; áp dụng quy trình thực hành nuôi trồng thủy sản tốt theo VietGAP, GlobalGAP, ASC đạt trên 42% diện tích nuôi.
Áp lực xuất khẩu
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), cá tra là một trong những đối tượng nuôi chủ lực của ngành thủy sản với sản lượng hàng năm chiếm khoảng 30% tổng sản lượng cả nước. Diện tích nuôi cá tra khoảng 5.700 ha, tập trung ở các tỉnh ĐBSCL. Bên cạnh đó, giá xuất khẩu phi lê cá tra tăng từ 28 - 66% so với cùng kỳ năm 2021 khiến giá cá tra nguyên liệu tăng theo. Giá thu mua cá nguyên liệu duy trì ở mức 27.000 - 29.000 đồng/kg, thậm chí có thời điểm giữ ở mức 30.000 - 31.000 đồng/kg, cao hơn cùng kỳ năm 2021 khoảng 7.000 - 10.000 đồng/kg. chuỗi sản xuất và tiêu thụ cá tra có lãi. Kể từ ngày 30 tháng 11 năm 2022,
Để ngành cá tra phát triển bền vững, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Chương trình quốc gia nuôi trồng thủy sản giai đoạn 2021-2030.
Theo đó, mục tiêu chính là thúc đẩy liên kết, hình thành chuỗi giá trị ngành hàng thủy sản giữa nông dân và doanh nghiệp; quy hoạch vùng nuôi hợp lý trên cơ sở phát huy lợi thế của từng địa phương; xây dựng thương hiệu và tăng cường xúc tiến thương mại để mở rộng thị trường xuất khẩu; ứng dụng công nghệ mới trong nâng cao chất lượng cá nguyên liệu và chế biến nhiều sản phẩm có giá trị kinh tế cao.
Theo ông Huỳnh Minh Tuấn, nhằm nâng cao giá trị chuỗi ngành hàng cá tra và phát triển ngành hàng. Để xuất khẩu cá tra trở thành ngành xuất khẩu chủ lực của tỉnh theo hướng bền vững, UBND tỉnh Đồng Tháp đã ban hành Kế hoạch số 309/KH-UBND về phát triển ngành cá tra tỉnh Đồng Tháp đến năm 2025 theo hướng bền vững.
Hiện đại hóa dựa trên cơ sở ứng dụng khoa học và công nghệ tiên tiến trong sản xuất và quản lý nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Đối với ngành cá tra, ông Như Văn Cẩn, Vụ trưởng Vụ Nuôi trồng thủy sản, Tổng cục Thủy sản, đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực ngành cá tra như tăng cường quản lý điều kiện sản xuất, kiểm soát chất lượng, an toàn thực phẩm trong giai đoạn nuôi; tiếp tục tổ chức các chuỗi hợp tác, liên kết; hỗ trợ xây dựng thương hiệu sản phẩm cá tra nhằm khẳng định vị thế của sản phẩm cá tra Việt Nam trên thị trường thương mại thế giới; tiếp tục quảng bá, giới thiệu sản phẩm ra thị trường trong nước, đặc biệt chú trọng bếp ăn tập thể tại các khu công nghiệp, trường học.
Theo ông Phùng Đức Tiến, Thứ trưởng Bộ NN-PTNT, để phát triển đúng hướng, ngành cá tra cần thực hiện quy hoạch vùng nuôi; bố trí nguồn lực để sản xuất, nuôi trồng, chế biến giống có hiệu quả; và mở rộng thị trường. Ngoài ra, cần tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm việc không chấp hành các quy định của pháp luật trong nuôi trồng, chế biến cá tra.